Οι χριστουγεννιάτικες κάλτσες αποτελούν κλασσικό έθιμο Χριστουγέννων και ταυτόχρονα ένα αντικείμενο που έχει συνδεθεί σχεδόν φωτογραφικά στις μνήμες μας με την περίοδο των γιορτών. Είναι οι κάλτσες που ο Άγιος Βασίλης αφήνει τα δώρα για τα παιδιά, και συνήθως τοποθετούνται κοντά στο τζάκι ή στη βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου, δίπλα στη φάτνη ή στην εξώπορτα.
Η ιδέα για τις κρεμασμένες κάλτσες στο τζάκι συνδέεται με την ιστορία του Αγίου Νικολάου (ή Άγιος Βασίλης), ο οποίος έσωσε τρεις κοπέλες βάζοντας χρυσά νομίσματα στην κάλτσα του πατέρα τους που κινδύνευε από χρεοκοπία.
Κάλτσες των δώρων. Η παράδοση του εθίμου
Σύμφωνα λοιπόν με τη «βόρεια» χριστιανική παράδοση όλα άρχισαν σε ένα σπίτι ενός πατέρα με τρεις κόρες που πρόσφατα είχαν χάσει τη μητέρα τους. Οι δουλειές του πατέρα δεν πήγαιναν καλά και η οικογένεια μετακόμισε σε ένα παλιό και μικρότερο σπίτι. Όταν όμως οι κόρες έφθασαν σε ηλικία γάμου ο πατέρας έπεσε σε απόγνωση καθώς δεν μπορούσε να τι προικίσει, τότε πλησίαζαν και τα Χριστούγεννα.
Ο Άγιος Βασίλης όμως που γνώριζε την κατάσταση αποφάσισε να βοηθήσει. Έτσι όταν η οικογένεια έπεσε να κοιμηθεί ερχόμενος ο Άγιος Βασίλης τοποθέτησε από ένα πουγκί με χρυσό στις κάλτσες των κοριτσιών που είχαν βάλει κοντά στο τζάκι με άλλα ρούχα για να στεγνώσουν. Το επόμενο πρωί οι κοπέλες βρήκαν με μεγάλη έκπληξη τα δώρα του Αϊ Βασίλη και η ζωή τους άλλαξε.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η ιστορία του εθίμου που τηρείται σε πολλές χώρες με διάφορες παραλλαγές (όπως είσοδος του Αγίου από την καμινάδα ή από τον κήπο) σημεία που, ανάλογα, το επόμενο πρωί βρίσκουν τα παιδιά τα δώρα τους .
